HÀM TIẾU

 

.. khi trà đi khỏi, sen vẫn cao khiết,

 như bậc chân tu để lại thân xác vậy !..

….

      Tôi ví việc làm Trà Sen phải như con đường của những bậc chân tu, phải có giáo lý cao minh, tinh khiết như đức Phật đã để lại chốn nhân gian, lại thêm những con người có cốt cách, có Phật duyên mới mong đạt được thành tựu.

         Cái đức của trà vốn đã sáng rõ quá rồi, thiết nghĩ không cần bàn thêm nữa, như một người sinh ra đã có Phật duyên vậy. Sen sinh ra từ bùn mà không mất đi sự thanh cao, tinh khiết, sắc hồng thấm đẫm cõi nhân gian, hương thơm thấu suốt tam giới. Phật pháp dung được mọi thứ trên cõi nhân gian này nhưng để chứng ngộ được thì cần lắm một cao nhân. Thế nên để trà và sen quện được vào nhau thì trà phải đủ duyên, và sen phải đủ đức. Nói như vậy nghĩa là với tôi việc lựa chọn trà và sen không thể qua loa được, không phải cứ có trà cứ có sen, đem góp vào với nhau thì ra được Trà Sen vậy.

        Các bậc tiền nhân cao khiết đã để lại cho chúng ta những thức trà tuyệt hảo ..

.. một là sen gạo, để chế tác, ta phải hái sen vào rồi tỉ mẩn lọc hết gạo sen ra, lấy hương thơm phát tiết từ gạo ấy mà dệt vào trà, làm đượm hương thì lên đến năm bảy lần ướp đi ướp lại, tốn đến hàng nghìn bông sen và mất cả chục ngày trời. Cầu kỳ là thế nhưng vẫn không khỏi có những nhược điểm, ta thấy trà thường kém vị, hương thơm thường nồng, bởi trà phải kinh qua ba thứ đáng sợ nhất đối với nó là nhiệt độ cao, ẩm độ cao và cường độ sáng mạnh, thế nên nó đã bị biến chất, cũng như con người, kinh qua khổ nạn không khỏi bị tha hóa nhân cách phần nào.

.. hai là sen xổi, làm bằng cách mang trà ra đầm vào lúc chập tối, cẩn trọng cho vào những bông sen đã được lựa chọn, để qua đêm, sáng hôm sau hái vào, lấy trà ra mà thưởng thức, đây là một pháp chế tuyệt vời, bởi hương thơm được dệt vào trà là phức hợp hương phát tiết từ ..gạo..đài..cánh.. khi sen vẫn còn sống và, trà giữ được cốt cách của mình, nhưng khổ nỗi làm xong phải dùng ngay mà đâu phải nơi nơi đều có sen bách diệp để làm, thế nên cái thứ trà vi diệu ấy không đến được với đông đảo trà nhân .. tôi cho là đáng tiếc lắm !

          Nhờ vào sự phát triển của công nghệ, chúng ta có thiết bị lạnh, giúp đông cứng mọi thứ ở âm độ giúp mọi thứ gần như không bị biến chất, thế nên, nhiều người đã ứng dụng mà ra được trà .. ướp xổi đông lạnh .. Hãy hình dung khi trà đó mang ra khỏi thiết bị, tiếp xúc với môi trường bên ngoài và bắt đầu rã đông, hơi nước ngoài môi trường ngưng tụ trên bông sen làm cho ướt nhép, nước bên trong cánh sen bị đông đặc thành đá khi ở trong thiết bị lạnh, nhưng khi rã đông cấu trúc thực vật của cánh hoa sen không còn nguyên vẹn nữa, cánh sen bị tách nước, nước này phát tiết ra ngoài hòa lẫn vào nước do đọng sương trên cánh sen rồi phủ lên cánh trà mang theo mùi ủng của tế bào chết thấm vào trà, vậy đã làm cho cả trà và sen mất đi sự thanh khiết của cái tươi mới .. là điều mà ta mong chờ ở thức trà này ! .. Hơn nữa, chúng ta hình dung, trên bàn trà, khi dỡ một bông sen ra thì ngổn ngang nào..lạt..nào..túi..nào..lá.. và hơn hết là ..sự..nhầu..nhĩ..nhợt..nhạt của từng cánh hoa Sen gợi nên hình ảnh chết chóc. Trong khi lẽ ra bàn trà phải là nơi gọn gàng, sạch sẽ, là nơi để thưởng giám nghệ thuật, là nơi mà mọi thứ có mặt phải gợi ra một hình ảnh cao khiết, thanh nhã chứ không phải là sự chết chóc như bông sen kia .. thật khiếm nhã lắm !

       Phương pháp các cụ đã để lại là .. ướp xổi .. với mục đích đẹp đẽ .. khi trà đi khỏi, sen vẫn cao khiết, như bậc chân tu để lại thân xác vậy .. Trà phải là trà, phải giữ được cái đức vốn có, và được thăng hoa cùng hương thơm cao khiết của sen !

Tôi tư duy như vậy để làm như sau ..

                                        một bông Hàm Tiếu trên bàn trà

                              trà đã được pha để thưởng thức bông Hàm Tiếu

vẫn tươi mới và sẽ nở sau đó mấy tiếng nữa

                  những bông Hàm Tiếu sẽ được giao tới trà khách muốn cắm bình

 ( trong ảnh là bông Hàm Tiếu sau khi lấy trà rồi cắm lại

bình cùng những bông Hàm Tiếu còn ngậm trà tại Thưởng Trà quán ..)

Những bông Hàm Tiếu sẽ giao cho khách hàng muốn giữ lại

để dùng trong vài tuần.. để đảm bảo hoa vẫn tươi mới ..

Mùa hoa nở giữa nhân gian !

     Sau 6 năm ở cạnh, ăn ngủ, làm bạn và đồng hành cùng Trà, tới hôm nay, là lần đầu tiên mình tự tổ chức làm mấy chuyện vặt vãnh, nhỏ nhặt nhưng nghiêm túc với Trà. Mở đầu cho mùa năm nay, mình quên đi những quyến luyến với vụ trà xuân bị vuột mất do thời tiết thất thường thiếu đi cơn mưa lớn khiến trà đáng lẽ phải thơm, ngậy hơn năm ngoái .. do trà mất mùa dài từ đông năm ngoái tới xuân năm nay .. mà như chồng bảo, là trời chẳng cho ai cái gì tất cả. mình làm trà dệt hương.

       Bắt đầu với Nhài, mình gạ chồng dùng ô long để làm Nhài. Những mẻ trà đầu tiên, chồng tự tay làm, mình lo mấy việc khác như nhặt hoa, ra trà, đem trà đón nắng đầu hè để hong khô, rồi lọc vụn, báo cho mọi người biết có nên thêm hương không sau khi kiểm thử. Toàn mấy việc chẳng đáng là bao, nhưng mình thực sự thấy mình nên tinh vi lên một chút, kiểu, đấy không có em thì anh làm làm sao được :))). Và tất nhiên, mỗi khi nghe mình nói, anh hay bĩu môi, dùng cái giọng đanh đá không thể hơn được mà bảo, vâng, không có cô thì tôi chết. Mấy đứa trên quán nghe được thì cười không khép được mỏ. Nhưng ngoài ra, mình thấy, chúng nó nhìn mình “ngưỡng mộ” lắm vì người khó tính như chồng mình mà mình còn trả treo được cơ mà!

       Bây giờ, mùa hạ, sen nở nốt

Còn giờ, mình làm Sen xổi. Các thao tác thì vẫn giản đơn như những năm ngoái khi bập bõm thực hành. Còn năm nay mình tự đi đầm sen, tự đi hái sen và tự đi chọn Sen. Thú thực, hai ba hôm đầu, chồng dạy chọn sen hàm tiếu, mình nhìn như mù, thấy bông nào cũng giống bông nào, chỉ thấy khác biệt giữa bông nở và bông chưa nở, bông nụ nhỏ và bông nở to bằng mặt. Đi lên đầm tầm chục lần, mình dần nhận ra được bông hoa nào to, bông hoa nào bé. Bông nào là nụ hàm tiếu, bông nào nở .. sáo .., bông nào         

         .. thôi không lấy .. Mình biết cách cảm nhận thời tiết, trời đang nắng, nóng, khô, về đến nhà làm sao hoa sống nổi. Trời vừa mưa bão, hóa ra hoa bé lại, hương thu lại vào hết bên trong, vẫn là .. không lấy được .. Mình biết thêm cách dưỡng hoa, ngâm ngập nước khi mới cắt từ đầu về nhà, dốc ngược hoa sen rồi xối thẳng nước, cho đến khi phần cành sát bông cứng lại, mọng nước, hoa không bị gục đầu là ổn.

         Rồi tới lúc bóc tách từng cánh hoa.

        Mình chọn chú tâm vào nó. Vào việc mình đang làm, như lời chồng nói, lời cô giáo dạy thiền dạy. Dùng lòng ngón tay, luồn vào giữa hai lớp cánh hoa, thấy cánh sen mềm, mỏng, nhẹ, càng vào sâu trong những lớp cánh gần đài nhụy, thấy phấn hoa trên cánh, mịn như nhung. Bông nào thiếu nước, sờ cánh hoa là thấy ngay, lớp phấn không mướt trên tay, cánh mỏng lại và rũ xuống, rất dễ gãy dập mỗi khi gấp cánh. Rồi khi gấp, phải cư xử nhẹ nhàng với hoa như với một nàng thiếu nữ nhạy cảm, mỏng tựa sương mai và thập phần xinh đẹp, cánh gấp từ trên xuống, lựa theo nếp cánh hoa xuống tới cuống, không được quá tay bởi chỉ cần có một nếp gấp bị dập là cả lớp cánh đấy xem như bỏ vì hoa đã tổn thương, chẳng chịu nở nữa.

           Đến trà. Xúc một vài muỗng trà, gạn nhẹ cho trà dàn đều trên muỗng rồi đổ vào phần đài sen vàng óng được bao bọc bằng một lớp cánh hoa nhỏ, tránh để trà nhiều hơn diện tích đã có. Lại dùng ba ngón tay giữa vuốt nhẹ các lớp cánh hoa đã gập lên để hoa trở về hình dáng cũ. Chuẩn bị vài ba tờ giấy ăn loại xốp, dai, mềm. Lấy bình phun sương xịt đẫm cho hoa, quấn quanh hoa hai ba lượt để giữ ẩm cũng như hoa vẫn có thể “thở”, tránh làm hoa bị bí mà hỏng trà bên trong.

          Thế vẫn chưa xong, hoa sen trà vẫn cần nở. Tất nhiên, đôi khi hoa không nở, do thời tiết, do cách cắm và nhiều thứ khác. Nhưng chẳng sao .. trong đầm gì đẹp bằng sen .. cơ mà. Đoạn quan trọng không kém là phần cắt gốc rồi cắm vào bình. Cắm hoa vào một chiếc xô lớn, tính từ dưới cuống lên 15 phân, cắt chéo bằng dao sắc thay vì bằng kéo kẻo dập cuống hoa, cắt trong nước để tránh không khí vào bên trong cành hoa làm hoa khó nở.

         Cuối cùng, để Sen trà vào một chiếc bình thật đẹp. Bày biện như một bình hoa thông thường, chờ trong vòng 12 tiếng thì lại bóc lớp cánh ra lấy trà.

        Hành trình đến với chén trà của mình, qua 6 năm, có lúc chán nản, có lúc yêu thương, có lúc biết ơn hạt giống đang nảy mầm xanh bé tí teo trong lòng, có lúc lại thấy an tĩnh diệu kỳ .. đôi mắt em nhìn càng say đắm mơ màng nào thấy đâu sầu vương .. Cách đây một tháng, khi trả lời bảng câu hỏi của cô giáo daỵ thiền, có một câu .. Nếu cho lựa chọn lại thì bạn có làm công việc khác không ? ..

        À, đời mình, gắn với trà,

       bởi  … một chiều ái ân ..,từ đây !

Hướng dẫn làm trà sen xổi

         Có thể coi trà Sen là một đặc trưng của Việt Nam, việc làm một vài bông Sen để thưởng thức tại gia không quá khó, xong tôi vẫn quan sát thấy những lỗi be bé trong việc làm ấy, nay tôi viết bài này .. xin chỉ ra một vài những lỗi đó .. và hướng dẫn thêm nhằm giúp quý vị có thể tự làm cho mình những chén trà sen thưởng thức tại nhà khi mùa sen đương rộ.

Những lỗi nhỏ :

·        Cánh sen bị gẫy dập khi thực hiện việc lột cánh, việc này sẽ khiến cho

  bông sen bị khô héo mất tự nhiên khiến cho quá trình tỏa hương cũng bị ảnh hưởng.

 

 

·      Lượng trà được dùng quá nhiều, trà tràn ra khỏi không gian bên
trong lớp cánh bé tạo lối cho hương thoát ra ngoài. 

         

thậm chí trà còn tràn ra khỏi lớp cánh lớn, đây là điều tối kỵ.

       

        

        …Lót ngăn cách trà và đài là việc không cần thiết,

                        nó ngăn cản trà hấp thụ hơi nước mang theo hương

                để nguyên cuống hoa bị gãy giập cắm vào bình khiến
                         cho việc trao đổi chất của sen bị ngăn trở.

Hướng dẫn     

      Cấu tạo của bông sen gồm bốn phần chính, được xếp từ trong ra ngoài ..đài..nhụy..cánh..bé..cánh..lớn. Giữa lớp cánh bé và đài..nhụy là không gian trống mà chúng ta sẽ dùng để đựng trà trong bông sen. Hương sen sẽ tỏa ra từ những hạt gạo sen của phần nhụy, đài và cánh hoa sẽ thoát hơi nước mang theo hương thơm của của mình, hơi nước cũng là chất dẫn nhập để hương thơm có thể thẩm thấu vào trà dễ dàng hơn.

  

           Sau khi ta lựa được những bông sen mang về nhà, việc đầu tiên ta nhẹ nhàng lột từng cánh lớn, cánh ngoài lột trước, trong lột sau, cứ lần lượt như vậy.

               Từng cánh lột ra được xếp ngay ngắn theo thứ tự và tránh gây nhầu nát.

·                                                                      Cho tới khi lớp cánh bé lộ ra

                      

                       ·        Ta nhẹ nhàng cho trà vào bên trong lớp cánh bé

                                

                       

                    ·        Lượng trà vừa đủ lấp đầy không gian trống trong bông sen.

·        Trà đã cho vào bên trong, nhìn độ mở

         của lớp cánh bé gần như không thay đổi

·        Trà đã cho vào, ta lại lần lượt vuốt lại các cánh lớn theo

trình tự trong trước, ngoài sau. Chú ý thao tác tay,

 luồn ngón tay xuống dưới phần gập cánh sen …

dựng cánh lên và đưa ngón cái vào, 

hai ngón trỏ và cái vuốt nhẹ lên từ hai mép. 

·        Hai nụ này, một đã ngậm trà, một chưa, nhưng nếu

      nhìn bằng mắt thường ta khó lòng nhận ra. Hãy làm như vậy !         

·        Ngâm cuống hoa vào trong nước, dùng dao .. rọc giấy

    sắc cắt vát cuống hoa, vết cắt phải thực hiện trong nước

·        Đây là vết cắt sau khi thực hiện xong

·        Ta mang bông sen đã cắt cuống cắm vào bình nước sạch,

Có thể là lọ hoa để trang trí trong nhà. Khi nào ta thấy Sen cánh, 

chuẩn bị nở là có thể lấy trà ra dùng.

Lưu ý

1.. nên chọn sen vào cuối giờ chiều và chọn loại thì hàm tiếu .. mới xốp cánh, ước chừng sáng hôm sau sẽ nở .. quý làm để chơi dùng trong nhà nên cũng không cần quá khắt khe trong việc chọn sen, xong nếu lấy cuối chiều thì sen có một đêm dưỡng qua đêm để sáng hôm sau ta có thể thưởng thức lúc bình minh .. như vậy thật tuyệt !

2.. việc lấy trà ra khỏi Sen cũng nên cẩn trọng như việc cho trà vào Sen để không hỏng mất một bông hoa, sau khi lấy trà xong ta có thể cắm lại bông sen vào bình để trang trí, nếu công việc trên làm tốt thì bông Sen vẫn nở như bình thường.

Pháp tu khổ hạnh

Trà được dùng là Bạch Hạc vì nó có được cốt cách tôi muốn,

 thâm trầm, gần gũi, mộc mạc và nhân hậu…

Những bông sen .. hàm tiếu .. được lựa chọn kỹ lưỡng để

ngậm trà bên trong, nó sẽ truốt hết tâm can, nhuộm hương

đẫm cánh trà, rồi góp mình vào hồn dân tộc …

  Hai tuần .. tu thân .. với pháp tu khổ hạnh để được như thế này, bên trong

 là những cánh trà mà chúng ta mong đợi, như xá lợi của các vị chân tu .

      

                     Trà được lấy ra, còn lại thân xác khô héo, gầy gò xong không

                       mất đi .. cốt cách của bậc chân tu sạch sẽ và tinh khiết …

                                                 

        Những cánh trà ta mong đợi đây, những gì tinh túy nhất của một

         bông Sen hàm tiếu đã thấm đẫm cánh trà này, như một thiền 

       sư, sau khi viên tịch đã không quên để lại thế gian những xá lợi.

                                               

                                            để rồi, từ nước thứ nhất …

… cho đến nước thứ năm, 

đức hạnh không thay đổi !

… những gì ở trên mới là bắt đầu !

                              BẮC ĐỖ

                        

 

·