2 thg 9, 2019

Trà dư tửu hậu cùng bạn bè đọc lại một bài thơ ĐƯỜNG

HOÀNG HẠC LÂU 黃鶴樓 ( Lầu Hoàng Hạc)

Tác giả :Thôi Hiệu
***

        
        Thuở học trò ,thơ Đường đối với tôi còn mơ hồ lắm bởi thơ chữ Hán chỉ được đọc thêm . Thời sinh viên , thơ Đường là một trọng tâm năm thứ nhất ban văn chương VN buộc tôi quan tâm tìm hiểu. Ngoài những bài giảng nghe trên giảng đường ,sinh viên phải đọc thêm một số sách liên quan.Trong những sách tham khảo thì "Thơ Đường" của gs Trần Trọng San là cơ bản. Những sinh viên nghèo, chỉ dám tìm đọc tại thư viện vì tác phẩm này có đến 3 tập .Một bài thơ được đa số sinh viên ưa thích là bài Hoàng Hạc Lâu của Thôi Hiệu thời Thịnh Đường. Bài thơ rất hay được nhiều nhà thơ,nhà văn cả nước ca ngợi và dịch ra tiếng Việt .Bản thân tôi thích nhất bản dịch của thi sĩ Tản Đà bởi 2 câu cuối được dịch hay tuyệt vời chẳng khác nào những hàng châu ngọc trong kho tàng ca dao Việt Nam:

"Quê hương khuất bóng hoàng hôn.
Trên sông khói sóng cho buồn lòng ai? "


Ngay lúc đương thời ,bài thơ Hoàng Hạc lâu của Thôi Hiệu đã rất nổi tiếng và được ca tụng tới mức độ khiến một thi bá như Lý Bạch còn nghẹn lời không dám viết về lầu Hoàng Hạc nữa và sau này còn được Kim Thánh Thán (nhà phê bình văn học nổi tiếng cuối đời Minh ,đầu đời Thanh) ngợi ca là “bút pháp tuyệt kỳ, tác phẩm đệ nhất cổ kim trong thơ Đường luật của văn học Trung quốc .”
Chuyện người xưa đắc đạo cưỡi hạc về trời chỉ là truyền thuyết . Cái hiện thực lầu Hoàng Hạc còn mãi mai sau. Mộng và thực,thần thoại với nhân gian quấn quít gắn bó với nhau xuyên suốt bài thơ . Hạc vàng bay đi không hề trở lại trong khi mây trắng vẫn nổi trôi trên bầu trời trước sau đâu khác. Bối cảnh bài thơ đầy màu sắc, đường nét, mây nước lung linh, bóng cây rõ nét, cỏ xanh mướt một màu.Có thể nói đường nét và màu sắc bao quát cả trời đất . Cộng thêm thời gian lặng lẽ trôi, thoáng cái trời đã trở về chiều gieo vào lòng khách tha hương một nỗi buồn xa vắng ...

*** Nguyên tác bài thơ Hoàng Hạc lâu

黃鶴樓

昔人已乘黃鶴去,
此地空餘黃鶴樓。
黃鶴一去不復返,
白雲千載空悠悠。
晴川歷歷漢陽樹,
芳草萋萋鸚鵡洲。
日暮鄉關何處是,
煙波江上使人愁。

_Diễn âm Hán-Việt bài thơ Hoàng Hạc lâu

Tích nhân dĩ thừa hoàng hạc khứ,
Thử địa không dư Hoàng Hạc lâu.
Hoàng hạc nhất khứ bất phục phản,
Bạch vân thiên tải không du du.
Tình xuyên lịch lịch Hán Dương thụ,
Phương thảo thê thê Anh Vũ châu.
Nhật mộ hương quan hà xứ thị?
Yên ba giang thượng sử nhân sầu.

_Bản dịch của Tản Đà

Hạc vàng ai cưỡi đi đâu?
Mà nay Hoàng Hạc riêng lầu còn trơ.
Hạc vàng đi mất từ xưa,
Nghìn năm mây trắng bây giờ còn bay.
Hán Dương sông tạnh cây bày,
Bãi xưa Anh Vũ xanh dày cỏ non.
Quê hương khuất bóng hoàng hôn.
Trên sông khói sóng cho buồn lòng ai?


_Bản Dịch Của Vũ Hoàng Chương

Xưa Hạc Vàng bay vút bóng người,
Nay lầu Hoàng Hạc chút thơm rơi.
Vàng tung cánh hạc đi đi mãi,
Trắng một màu mây vạn vạn đời.
Cây bến Hán Dương còn nắng chiếu,
Cỏ bờ Anh Vũ chẳng ai chơi.
Gần xa, chiều xuống, đâu quê quán?
Đừng giục cơn sầu nữa sóng ơi!

***
_Hoàng Hạc Lâu:(黃鶴樓)

     Hoàng Hạc Lâu là tên một ngôi lầu danh tiếng ở Trung Quốc, tọa lạc tại quận Vũ Xương, tỉnh Hồ Bắc trên núi đá nổi cao của dòng sông Trường Giang. Lầu nầy là một trong những kiến trúc nổi tiếng của Trung Quốc . Trong thời kỳ chính biến loạn binh, Hoàng Hạc Lâu bị hủy hoại tất cả 12 lần . Truyền thuyết cho rằng tiên ông Phí Văn Vi thường cỡi hạc vàng ngao du nơi đây . Một hôm tiên ông cỡi hạc bay ngang qua Vũ Hán rồi dừng lại trên Đồi Rắn để ngắm cảnh, một bên là Trường Giang bên kia là Ngũ Hồ . Sau nầy từ nơi ấy người ta xây lên một ngọn tháp đặt tên là Hoàng Hạc Lâu . Đây là một thắng cảnh tuyệt đẹp, bao la hùng vĩ, thơ mộng . Lầu được bao phủ bởi một lớp sương mù mờ ảo làm tăng thêm vẻ đẹp và sự hấp dẫn, các tao nhân mặc khách thuờng viếng nơi nầy để đề thơ, ngắm cảnh trong đó có Thôi Hiệu và Đỗ Phủ .
     Tương truyền rằng, Lý Bạch (cũng là một nhà thơ nổi tiếng cùng thời với Thôi Hiệu) khi đến Hoàng Hạc Lâu định làm thơ cảm tác, đã thấy thơ Thôi Hiệu đề trên vách, đọc xong, vứt bút, ngửa mặt than rằng:
Nhãn tiền hữu cảnh đạo bất đắc
Thôi Hiệu đề thi tại thượng đầu.

Dịch nghĩa:
Trước mắt thấy cảnh không tả được
Vì Thôi Hiệu đã đề thơ trên đầu.


***
Mời các bạn đọc nghe bài hát Hoàng Hạc Lâu qua chất giọng như tiếng hạc vút cao của nữ ca sĩ Quỳnh Giao .Khó có thể tìm thấy người hát nào có thể trình bày một cách "hay tuyệt vời" như vậy.Phải chăng chính bởi cô hiểu cảm được nỗi niềm trong từng câu thơ của thi sĩ Vũ Hoàng Chương, từng nốt nhạc của nhạc sĩ Cung Tiến để rồi bằng trái tim yêu nghệ thuật cộng với tài năng của mình ,cô đã hát xuất thần với chất giọng thấm sâu vào lòng những người thưởng thức.




HOA HỌC TRÒ-Trời đất dành riêng tuổi học trò.Một loài hoa đỏ rất nên thơ...

HOA HỌC TRÒ-Trời đất dành riêng tuổi học trò.Một loài hoa đỏ rất nên thơ...
Mỗi năm hoa nở mùa thi đến.Chạnh nhớ trường xưa nhớ bạn bè .Nguyenuthang ..